Wypalenie zawodowe jako syndrom zawodowy od niedawna figuruje w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób. Jak możesz się przed nim uchronić? Czy pracujesz w zawodzie szczególnie narażonym na wystąpienie tego syndromu? W tym wpisie poznasz informacje oraz wskazówki jak rozpoznać u siebie objawy wypalenia zawodowego, oraz dowiesz się jakie działania wprowadzić, aby przeciwdziałać temu zjawisku.  

Czym jest wypalenie zawodowe?

Definicja wypalenia zawodowego 

Wypalenie zawodowe (professional burnout) to stan emocjonalnego, psychicznego i fizycznego wyczerpania. Spowodowany jest długotrwałym stresem, często wynikającym z nadmiernych wymagań w pracy tj. nadgodzin i nieustannej presji. Rozpoznanie objawów wypalenia zawodowego jest kluczowe dla utrzymania dobrego samopoczucia i produktywności w miejscu pracy.

Więcej informacji nt. definicji wypalenia zawodowego znajdziesz tutaj: [KLIK]

Badania o wypaleniu zawodowym 

Problem ten jest naprawdę powszechny i, dotyka pracowników na całym świecie. Według badania Gallupa przeprowadzonego na prawie 7500 pełnoetatowych pracownikach w różnych krajach, około 23% pracowników zgłosiło, że czuje się wypalonych bardzo często lub zawsze, podczas gdy dodatkowe 44%, odpowiedziało, iż problem ten występuje jedynie czasami.

Badania unijne ujawniają, że pandemia COVID-19 miała znaczący wpływ na stres oraz wypalenie w miejscach pracy na całym świecie. W tym czasie wielu pracowników stanęło w obliczu zwiększonych wymagań zawodowych, niepewności oraz wyzwań związanych z pracą zdalną.

Sytuacja w Europie

Według Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy stres związany z pracą, a w konsekwencji wypalenie zawodowe dotykają znaczną liczbę europejskich pracowników. W badaniu przeprowadzonym przez EU-OSHA oszacowano, że około 22% osób pracujących w UE zgłosiło doświadczanie stresu związanego z pracą. Te problemy pojawiają się także w Polsce. Według badania przeprowadzonego przez Instytut Medycyny Pracy Nofera, około 23% polskich pracowników było zagrożonych wypaleniem zawodowym, przy czym najwyższe ryzyko zaobserwowano wśród pracowników służby zdrowia, nauczycieli oraz osób pracujących w branży usługowej.

Czy jesteś narażony na wypalenie zawodowe? Przyczyny i objawy

Przyczyn wypalenia zawodowego może być wiele, według badań Kronos Incorporated i Future Workplace, wpływ miały następujące czynniki:

– nieadekwatne wynagrodzenie (41%),

– przeciążenie pracą (32%),

– nadgodziny (32%),

– nieefektywne zarządzanie w firmie (30%),

– brak związku między rolą pracownika, a strategią firmy (29%),

– niska kultura pracy (26%).

Wysokie ryzyko wypalenia zawodowego stwarza praca w zawodach, które wymagają częstych i długich interakcji społecznych z innymi ludźmi lub pracujące w trudnych warunkach. Mogą to być na przykład zawody medyczne, psychologowie, rekruterzy, wszelakie służby czy osoby pracujące w oświacie.

Praktycznymi przykładami objawów wypalenia zawodowego mogą być:

Wyczerpanie fizyczne: Uczucie ciągłego zmęczenia i braku energii, nawet po odpowiednim odpoczynku i śnie. Objawy fizyczne mogą obejmować bóle głowy, napięcie mięśni i osłabienie układu odpornościowego, co prowadzi do częstych chorób.

Emocjonalne oderwanie/obojętność: Doświadczenie poczucia emocjonalnego oderwania i obojętności wobec pracy i współpracowników. Pracownicy mogą stać się emocjonalnie odrętwiali i wykazywać brak entuzjazmu lub empatii w swoich interakcjach społecznych oraz w podejściu do obowiązków, które wcześniej wykonywali z zaangażowaniem.

Zmniejszona produktywność: Doświadczanie spadku efektywności zawodowej, pomimo wkładania w pracę znacznego wysiłku. Prowadzi to do zmniejszenia poczucia spełnienia i satysfakcji z wykonywanej pracy, a także dyskomfortu psychicznego.

Cynizm i negatywizm: Rozwijanie negatywnego spojrzenia na sprawy związane z pracą, które może rozciągać się na współpracowników, klientów lub całą organizację. Taka pesymistyczna postawa może wpływać na relacje w pracy i dynamikę zespołu.

Spadek motywacji: Utrata entuzjazmu i motywacji do pracy, prowadząca do braku zainteresowania zadaniami, które kiedyś były satysfakcjonujące i przyjemne. Wiąże się też z brakiem stawiania sobie celów czy planów na dalszy rozwój: stagnacja.

Zwiększona drażliwość: Stawanie się łatwo sfrustrowanym lub rozdrażnionym, nawet z powodu drobnych kwestii i doświadczanie znacznie zmniejszonej tolerancji na wszelakie stresory związane z pracą.

Wycofywanie się z interakcji społecznych: Unikanie interakcji społecznych i izolowanie się od kolegów i przyjaciół, prowadzące do poczucia samotności i wyobcowania.

Trudności poznawcze: Trudności z koncentracją, zaniki pamięci i upośledzone zdolności podejmowania decyzji, prowadzące do zmniejszenia wydajności i wydajności.

Zwiększona absencja: Wzrost liczby zwolnień lekarskich i nieobecności z powodu zarówno fizycznych, jak i emocjonalnych problemów zdrowotnych spowodowanych wypaleniem zawodowym.

Zachowania ucieczkowe: Angażowanie się w zachowania ucieczkowe, takie jak nadmierne spożywanie alkoholu lub substancji odurzających, nadmierne spędzanie czasu przed ekranem lub angażowanie się w kompulsywne czynności w celu odwrócenia uwagi od stresu związanego z pracą.

Brak dbałości o siebie: Zaniedbywanie praktyk związanych z dbaniem o siebie, takich jak ćwiczenia, prawidłowe odżywianie i odpowiednia ilość i higiena snu, co może nasilać objawy wypalenia.

Nie zapominajmy, że każdy przypadek wypalenia zawodowego należy rozpatrywać indywidualnie. Sięganie po pomoc powinno odbyć się jak najwcześniej. Podstawowym krokiem będzie edukacja, na co zwracać uwagę, aby świadomie monitorować swoje samopoczucie.

Jak przeciwdziałać wypaleniu zawodowemu – profilaktyka:

Czy przed wypaleniem zawodowym da się uchronić? Profilaktyka gra tu pierwsze skrzypce. Co takiego możesz zrobić, aby zadbać o siebie i swój weelbeing i poczuć się lepiej w stresującym czasie? Jest na to kilka sposobów. 

Sposoby na przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu:

Ustalanie granic w życiu zawodowym i osobistym: ustal sobie jasne granice między pracą a życiem prywatnym. Unikaj częstego wydłużania godzin pracy, wyznacz sobie czas na odpoczynek, swoje hobby czy chwilę dla bliskich. Dbaj o swoją asertywność i ustalaj swoje potrzeby jako priorytety.

Zarządzanie czasem: Popracuj nad swoimi umiejętnościami zarządzania czasem, aby w skutecznie ustalać priorytety swoich zadań. Dziel większe projekty na mniejsze, łatwiejsze do zarządzania części i stosuj techniki produktywności.

Regularne przerwy: Rób krótkie przerwy w ciągu dnia pracy, aby odpocząć i nabrać sił. Może być to spacer, wypicie herbaty bez używania żadnych urządzeń, ćwiczenia rozciągające czy oddechowe.

Wsparcie innych: Zbuduj sieć wsparcia w pracy i/lub w życiu osobistym. Rozmawiaj o codziennych trudnościach, stresie, przyniesie ci to ulgę i możliwe, że cenne spostrzeżenia.

Mindfulness: Możesz ćwiczyć swoją uważność poprzez np. medytację lub jogę, zmniejszą stres i zwiększą samoświadomość.

Aktywność fizyczna: To nie tylko poprawa zdrowia. Aktywność fizyczna uwalnia endorfiny, które poprawiają nastrój oraz redukują stres.

Zdrowe nawyki żywieniowe: Dbaj o równowagę swojej diety. Zdrowe odżywianie odgrywa kluczową rolę w samopoczuciu, i przede wszystkim zdrowiu. 

Urlop: Wykorzystaj przysługujące Ci dni urlopowe, aby zregenerować swój organizm i umysł.

Rozwój zawodowy: Postaw na rozwój swoich umiejętności, zainwestuj w naukę, pielęgnuj swoje zainteresowania. 

Higiena snu: dbaj o swój sen. Utrzymuj stały harmonogram godzin, w których się kładziesz oraz wstajesz. Staraj się spać przynajmniej 7-9 godzin snu na dobę, aby organizm zdążył się zregenerować.

Zrób przerwę od technologii: ogranicz czas, który spędzasz przed ekranami, ustal sobie granice np. poprzez limity czasu w konkretnych aplikacjach. Wyloguj się ze służbowych kont na prywatnych urządzeniach.

Oczywiście nie musisz stosować wszystkich tych działań, dostosuj je do trybu swojego życia oraz potrzeb twojego organizmu. Tylko Ty wiesz najlepiej jak się czujesz, oraz jakie działania Ci pomagają.