Jak samoocena kandydata wpływa na jego szanse zatrudnienia?

Na temat samooceny napisano już wiele książek i artykułów. To, co dla każdego kandydata jest najważniejsze, to odpowiedzi na pytania: „Jak samoocena może wpłynąć na mój rozwój?”, “Dlaczego jest taka ważna?”, “Jak ją budować?”.  W tym artykule uzyskasz informacje o tym, jak ważną rolę gra nasza samoocena nie tylko w procesie rekrutacji, ale i w życiu codziennym. 

Samoocena – co to takiego?

Samoocena z definicji to ogólna postawa, jaką przyjmujemy wobec siebie. Ma ona wpływ na nasze cechy psychologiczno-fizyczne. To rodzaj sposobu myślenia o sobie, swoich cechach, kompetencjach i predyspozycjach. 

To także ocena swoich osiągnięć, porównywanie się do siebie z przeszłości (swojego postępu) czy do innych osób. Samoocena wpływa na całe życie: samopoczucie, zachowania, decyzje, cele, pracę oraz relacje z innymi ludźmi. I nie tylko.

Skąd się bierze niska samoocena?

Osoby o niskiej samoocenie są niepewne swoich umiejętności oraz mogą mieć trudności z podejmowaniem decyzji. Innymi objawami są: nadmierne przejmowanie się krytyką i brak zadowolenia z siebie.

Zaniżona samoocena może być spowodowana różnymi czynnikami, dotyczącymi życia codziennego. Dla kandydata mogą to być np.: 

• wykształcenie,
• praca,
• wynagrodzenie,
• doświadczenie zawodowe,
• umiejętności.

Zaburzenie własnej oceny może być uwarunkowane życiem zawodowym, rodzinnym, osobistym czy towarzyskim.

Niska samoocena – charakterystyczne cechy

Pośród uczuć i emocji, które zwykle pojawiają się u osób z niską samooceną, występują głównie: niepewność, poczucie niższości, nieśmiałość, strach i frustracja. 

Jak czują się i zachowują kandydaci o niskim poczuciu własnej wartości?

• nie są pewni siebie i swoich kompetencji,
• mają zniekształcony i/lub negatywny pogląd na swój temat,
• są pesymistami, którzy wierzą w to, że wszystko pójdzie im źle,
• łatwo się poddają,
• boją się zmian,
• porównują się z innymi i uważają, że inni ludzie są lepsi od nich,
• są krytyczni wobec swojej pracy, lecz boją się krytyki ze strony innych, 
• boją się popełniać błędy,
• unikają odpowiedzialności i przejmowania inicjatywy,
• potrzebują stałej aprobaty innych,
• mają trudność w jasnym wyrażaniu swoich myśli, uczuć lub opinii.

Co dla kandydata oznacza niska samoocena?

W wielu przypadkach niska samoocena jest główną przyczyną niepowodzenia w poszukiwaniu pracy. Dlaczego? Jak wygląda to w praktyce?

Wyobraź sobie sytuację: kandydat z niską samooceną szuka pracy. 

Po pierwsze, czy złoży gdzieś swoją aplikację? Jeśli tak to gdzie? Jakich stanowisk będzie szukał? 

Skoro nie postrzega siebie jako osoby wartościowej i przydatnej z punktu widzenia pracodawcy, to już na etapie przeglądania oferty może odpuścić. Lub zdecyduje się aplikować na stanowiska poniżej swoich kwalifikacji, ponieważ będzie bać się odrzucenia.

W przypadku, jeśli jednak zdecyduje się zaaplikować na stanowisko pod swoje kompetencje, czy będzie w stanie się dobrze zaprezentować? 

Niestety, osoba z niską samooceną będzie miała trudność w mówieniu o swoich umiejętnościach i kwalifikacjach. Ze względu na zniekształcony pogląd na siebie, będzie myślała, że się przechwala. Dodatkowo może być przekonana, że są inni kandydaci, którzy są lepsi od niej. 

Forma prezentacji czy umiejętności? Co jest ważniejsze podczas rozmowy z rekruterem?

Po kilkuletnim doświadczeniu w obszarze rekrutacji, mogę pokusić się o wniosek, że forma w jakiej kandydat zaprezentuje się podczas rozmowy kwalifikacyjnej, ma nieraz większe znaczenie, niż umiejętności jakie posiada. Poziom naszej samooceny oraz poczucie wartości są najistotniejszymi elementami tworzenia autoprezentacji. Posiadane umiejętności i wiedza to niezbędniki do utrzymania pozycji, oraz osiągania jak najlepszych wyników. Jednakże, pierwsze wrażenie na rozmowie kwalifikacyjnej, w głównej mierze zależy od sposobu, w jaki zaprezentujemy swoją osobę.

Czy kandydat w trakcie procesu rekrutacyjnego nie podda się?

Najprostszym przykładem jest sytuacja, w której kandydat z niską oceną własnych umiejętności na starcie zakłada niepowodzenie. Kandydat już od samego początku nie jest zmotywowany do rekrutacji, nie widzi sensu w podjęciu tego wysiłku. Gdy przychodzi moment kolejnych etapów, nie dość, że nie ma nadziei na sukces, to poziom negatywnych emocji i stresu dodatkowo zaburza jego koncentrację i zdolność do wypowiadania się. Wszystkie te czynniki przekładają się na końcową ocenę kandydata, która w takim wypadku najpewniej będzie niska. 

Jako kolejny przykład przytoczę historię kandydata, z którym miałam okazję niedawno rozmawiać. Złożył on swoją aplikację na stanowisko, na które idealnie pasował pod względem doświadczenia zawartego w CV. Zaprosiłam go na rozmowę kwalifikacyjną i tu zaczęły się schody. Kandydat posiadał spore doświadczenie w sprzedaży bezpośredniej, które zdobył pracując w sklepach odzieżowych. Chciałam dowiedzieć się więcej o jego obowiązkach, odpowiedzialności na danym stanowisku. Kandydat odpowiedział tylko zdawkowym “Pracowałem w sklepie jako sprzedawca, co tu dużo opowiadać, każdy wie jak taka praca wygląda”. Zaciekawił mnie fakt, że osoba, która ma tak ogromne doświadczenie w danym obszarze nie potrafi o tym opowiedzieć. Nie odpuściłam, pytałam dalej. Jak się okazało, kandydat przyznał, że mimo znajomości branży ma niską samooceną i poczucie własnej wartości, dlatego umniejsza swoim kwalifikacjom. W rezultacie zrezygnował z udziału w rekrutacji, twierdząc, że nie jest jeszcze gotowy na nowe wyzwania i musi popracować nad własną oceną. 

Jak poprawić samoocenę? Kilka praktycznych porad

• Zacznij od wypisania wszystkich umiejętności, najdrobniejszych sukcesów, tego, w czym jesteś dobry, za co jesteś wdzięczny. Nawet jeśli z początku nic ci nie przychodzi do głowy, to na pewno znajdą się rzeczy, które możesz tutaj zapisać i lista szybko się zapełni (np. szybko piszę na klawiaturze, robię super prezentacje, piekę najlepszy sernik wiedeński, świetnie robię manicure, umiem pocieszyć starszego brata).
• Unikaj porównywania się z innymi. Warto skupiać uwagę na własnych celach i własnym rozwoju. Ocenianie siebie przez pryzmat talentów i osiągnięć innych ludzi nie ma sensu, ponieważ istnieje zbyt wiele różnic. Możesz inspirować się swoimi idolami, ale nie kopiuj czyjegoś stylu życia czy pracy. 
• Poznaj swoje mocne strony i rozwijaj je. Świadomość swoich zalet i kompetencji jest niezwykle ważna w procesie zarówno budowania, jak i podniesienia swojej samooceny. Dzięki temu potrafimy określić, co jest naszą mocną stroną i co nas wyróżnia. Dlatego warto odkrywać siebie, swoje cechy i talenty – i rozwijać je hobbystycznie czy zawodowo. 
• Doceniaj się i nagradzaj. Warto nagradzać się za sukcesy, nawet te najdrobniejsze. Dostrzeganie pozytywów pomaga nam coraz łagodniej i przyjaźniej spoglądać na samych siebie. 
• Traktuj porażki jak lekcje. Niepowodzenia to zwyczajny element życia. Zamiast je rozpamiętywać, frustrować się oraz obwiniać, warto wyciągnąć wnioski i kontynuować realizację celów. Nawet udział w rekrutacjach, w których zostaliśmy odrzuceni na pewnym etapie, buduje nasze doświadczenie o nową wiedzę. 

Każdy kiedyś musi wyjść ze swojej strefy komfortu. Jeśli chcesz piąć się po szczeblach kariery czy stworzyć coś swojego to koniecznym jest aby przełamać się i pracować nad swoją samooceną. 

Każda zmiana jest trudna, jednakże “jedyne, co w życiu jest pewne to zmiana”, jeśli chcesz to na pewno się uda.

Trzymam za Ciebie kciuki!