Według badań przeprowadzonych przez FlexJobs w 2016 r., 84% badanych pracowników podawało elastyczne warunki pracy jako pierwszy priorytet przy zatrudnieniu. W ciągu ostatnich 5 lat liczba pracodawców umożliwiających pracę zdalną w samych Stanach Zjednoczonych wzrosła do 40%. Ale czy praca zdalna to rzeczywiście model idealny i czy nadaje się dla każdego?
Próby odpowiedzi na to pytanie podjęła się Iga Kublik – Community Happiness Coordinator w Talent Place
Powiedzmy to wprost – wizerunek pracy zdalnej został mocno wyidealizowany w mediach społecznościowych. Jest to głównie zasługa rosnącego ruchu cyfrowych nomadów, czyli grupy ludzi, którzy łączą pracę i podróże, najczęściej do egzotycznych miejsc. Wizerunek cyfrowego nomady jest dla wielu urzeczywistnieniem marzeń – tylko kilka godzin pracy dziennie, i to na tajskiej plaży. Najlepiej popijając sok ze świeżego kokosa.
W rzeczywistości jednak wyłącznie mały procent osób żyje w ten sposób, a dzięki mediom społecznościowym łatwiej jest zbudować wyidealizowaną wizję takiej pracy – niekoniecznie zgodną z rzeczywistością. Większość pracowników zdalnych to jednak osoby, które wcale nie zmieniają swojego miejsca zamieszkania co 3 miesiące i pracują najczęściej ze swoich mieszkań. Z czym więc realnie wiąże się taka praca?
Elastyczność
Mówiąc o zaletach pracy zdalnej, elastyczność stanowi zazwyczaj koronny argument. Brak konieczności przebywania w biurze od 9 do 17 daje nie tylko ogromną elastyczność czasową, ale również pozwala dowolnie decydować z jakiego miejsca pracujemy. Dla jednych będzie to plaża na Zanzibarze, dla innych ulubiona kawiarnia – ważne żeby wybrane miejsce miało dostęp do Internetu i… znajdowało się w dogodnej strefie czasowej.
Elastyczność w codziennym życiu, dzięki której możemy udać się na wyprawę do urzędu w godzinach jego pracy to niewątpliwie ogromna wartość. Podobnie jeśli mamy dzieci i w przypadku ich choroby nie zachodzi konieczność nadużywania urlopu opiekuńczego. Tym bardziej jeśli zaskoczy nas na przykład strajk nauczycieli – nie każdy może i chce zabierać dzieci do biura… Niestety, mimo swoich licznych zalet, elastyczność jaką niesie praca zdalna może być również ciężarem.
Brak narzuconych ram czasowych pracy sprawia, że poranne wstawanie staje się trudniejsze („przecież mogę dziś wyjątkowo zacząć chwilę później”), tracimy ustalony porządek dnia („nie mam dziś żadnego calla, zostaję w piżamie”) i ciężej nam oderwać się od pracy i uznać dzień za skończony („jeszcze tylko dokończę tego maila”). Pozornie zbawienna elastyczność nierzadko sprawia, że pracujemy dłużej, mamy problemy ze skupieniem w ciągu dnia i w efekcie spędzamy przed ekranem komputera cały wieczór.
Możliwość pracy dodatkowej
Najbardziej znane są dwa sposoby rozliczania pracy – godzinowy i zadaniowy. W przypadku pracy zdalnej pracodawcy często decydują się na ten drugi sposób ponieważ z wiadomych powodów kontrola czasu pracy jest trudniejsza. Wtedy to od nas zależy, czy wyrobimy się ze wszystkimi zadaniami w ciągu dnia w 6 godzin, czy stracimy mnóstwo czasu w ciągu dnia, w efekcie kończąc pracę o 22:00. Jeśli jesteśmy jednak w stanie efektywnie zarządzać swoim czasem, to pracując zdalnie mamy szansę na dodatkowe źródła zarobku. Skracając swój czas pracy z 8 do 6 godzin możemy wykorzystać zaoszczędzone 2 godziny na przykład na dodatkowe zlecenia lub rozwijanie swojej własnej działalności gospodarczej.
Oszczędność czasu
Każdy kto pracuje w większym mieście i nie mieszka w bezpośrednim sąsiedztwie swojego biura liczył kiedyś ile czasu w ciągu dnia poświęca na dojazdy i powroty do pracy. Średni czas dojazdu do pracy w Polsce to 41 minut, co daje średnio półtorej godziny dziennie. To czas, który najczęściej zostaje zmarnowany na przeprawy z komunikacją miejską lub prowadzenie samochodu. Jeśli pracujemy z domu, to problem dojazdu do pracy praktycznie znika i zyskujemy codziennie dodatkowy czas. Możemy poświęcić go na rzeczy, na które do tej pory nie mogliśmy sobie pozwolić. Nasi bliscy zdecydowanie docenią dodatkowe 6 i pół godziny naszego czasu tygodniowo.. Jeśli zdecydujemy się ten czas poświęcić na ćwiczenia lub rozwijanie naszych pasji, to nasze ciało i umysł też nam podziękują. Możemy też korzystając z oszczędności czasu po prostu… dłużej odpoczywać!
Lepiej dopasowane miejsce pracy
Niezależnie od tego, gdzie jesteśmy, pracownicy zawsze mają różne potrzeby i wymagania. To oczywiste, że różne osoby będą się inaczej czuły w tym samym środowisku. Niektórym najłatwiej będzie się skupić na pracy na spokojnym, samotnym stanowisku pracy, podczas gdy inna osoba będzie potrzebowała dużo więcej bodźców i kontaktu z ludźmi aby pracować efektywnie.
Obecnie większość biur i tzw. „open space” dostosowana jest do ludzi, którzy nie potrzebują ciszy i spokoju do maksymalnego skupienia. Panuje na nich zwykle wieczny harmider i trudno znaleźć miejsce do pracy w ciszy. Oznacza to, że wiele osób nie będzie mogło pracować najlepiej jak potrafią w takim środowisku,ponieważ znajduje się w nim za dużo „rozpraszaczy”. Szczególnie uciążliwe jest to wtedy, kiedy praca wymaga analitycznego myślenia i dużego skupienia.. Dzięki pracy zdalnej możemy bezpośrednio wpłynąć na to, jak wygląda nasze miejsce pracy i dostosować je tak, aby pracowało się możliwie najlepiej. Nigdy oczywiście nie unikniemy wszystkich rozpraszaczy – zawsze przecież zostaną telefony, powiadomienia na komunikatorze, maile, lodówka (o ile pracujemy z domu) i liczne inne nieprzewidziane sytuacje. Jednak projektując swoje miejsce pracy samemu, możemy te zbędne elementy ograniczyć do minimum.
Praca zdalna rozwiązuje jeszcze jeden nieoczywisty problem – jest ogromną szansą dla wielu osób z niepełnosprawnością, które z różnych względów mają ograniczone możliwości poruszania. Biura często nie są dla nich dostosowane, a praca z domu pozwoli im podjąć pracę co jednocześnie nie sprawi pracodawcy żadnych trudności.
Izolacja
Praca zdalna sprzyja poczuciu samotności i izolacji. Jako istota społeczna człowiek potrzebuje kontaktów międzyludzkich, a praca jest miejscem, w którym spędza większość swojego dnia. Pracownicy zdalni często mogą być pomijani przez pracowników stacjonarnych w części korespondencji, a nie wszystkie wiadomości dotrą do nich w tym samym czasie. Zwłaszcza, jeśli systemy komunikacji w firmach nie są dostosowane do takiego trybu pracy. Kultura organizacji również potrzebuje czasu, aby dopasować się do pracowników zdalnych – w wielu przypadkach najprawdopodobniej kształtowała się z myślą o pracy w jednym biurze.
Decydując się na taki typ pracy musimy wziąć pod uwagę aspekt fizycznego oddzielenia się od reszty zespołu i zastanowić się czy będziemy w stanie w jakiś inny sposób zrekompensować sobie brak towarzystwa przez kilka godzin dziennie. Jeśli przylatujący na Twój parapet gołąb jest jedyną osobą z która rozmawiałaś w tym tygodniu, to może warto zamienić pracę z domu na coworking?
Brak wygód biura
Biura mają najróżniejsze kształty, ale zazwyczaj ułatwiają życie. Pracując w biurze mamy pewność, że będziemy siedzieć na ergonomicznym krześle dostosowanym do pracy – to na pewno o wiele zdrowsze dla naszego kręgosłupa niż wszystkie szalone pozycje, których już próbowaliście z komputerem na kanapie.
Podejmując się pracy w domu warto pomyśleć o wydatkach takich jak odpowiednie krzesło czy biurko – na nasz własny koszt. Trudno tutaj jednak konkurować z trendem wprowadzania kolejnych biurowych udogodnień takich jak catering, masaże, czy pokoje zabaw.
Luki prawne
Skonstruowanie domowego biura to nie jedyny problem. Polskie prawo pracy nie nadąża za zmieniającym się rynkiem pracy, przez co temat pracy zdalnej nie jest w dalszym ciągu odpowiednio zaadresowany w polskim prawodawstwie. Wiele obowiązków pracodawcy i pracownika takich jak BHP stanowiska pracy dalej jest niesprecyzowane. Co więc w przypadku, kiedy ulegniemy wypadkowi podczas pracy zdalnej albo w drodze do co-workingu? Prawdopodobnie nie będziemy mogli liczyć na odszkodowanie, które przysługuje nam kiedy nieszczęśliwy wypadek zdarzy się w biurze lub w drodze do niego.
Trudniejsze wdrożenie
Nie wszystkie firmy mogą pochwalić się usystematyzowanym know-how… Kiedy zatrudniany jest nowy pracownik, jego głównym źródłem wiedzy przez pierwsze kilka tygodni jest inny, bardziej doświadczony pracownik… Dzięki temu na bieżąco rozwiewane są wszystkie wątpliwości – w przypadku pracy zdalnej jest to utrudnione ponieważ nie mamy fizycznie w zasięgu bardziej doświadczonej osoby, którą na bieżąco zarzucimy lawiną pytań. Technologia pozwala w teorii na błyskawiczną komunikację, ale przez samą jej formę niektóre kwestie mogą nigdy nie zostać poruszone, bo nie przeprowadzimy rozmowy tak bezpośrednio jak w formie werbalnej.
Pracownikom przychodzącym do biura o wiele łatwiej się wdrożyć do pracy i poczuć kulturę organizacji. Pracując zdalnie nawet po kilku tygodniach możemy mieć poczucie, że nie wiemy jeszcze wszystkiego i że nie jesteśmy zgrani z zespołem co na dłuższą metę może prowadzić do frustracji.
Nie jest to jednak ślepa uliczka – można ten problem rozwiązać dwojako. Niektórzy pracownicy zdalni przechodzą onboarding jeszcze w biurze, a dopiero po okresie próbnym pracują w 100% zdalnie. Coraz popularniejszym rozwiązaniem są również firmowe zjazdy, na których można poznać ludzi, z którymi na co dzień rozmawiamy prawie wyłącznie na Slacku. A nie poznaliśmy jeszcze nikogo kto żałował, że zamiast biurka i komputera firma opłaciła mu krótkie wakacje z surfingiem.
Podsumowanie
Podobnie jak cyfrowy nomadyzm, tak i praca z domu jest wciąż postrzegana głównie przez pryzmat korzyści. Niestety w rzeczywistości musimy mierzyć się z zupełnie nowym zestawem wyzwań, które nie istniały gdy pracowaliśmy w biurze.Możemy jednak zmierzyć się z każdym z nich jeśli odpowiednio się przygotujemy. Jeśli upewnisz się, że masz przygotowane odpowiednie stanowisko pracy a Twój pracodawca przygotuje dla Ciebie odpowiednią umowę uwzględniającą pracę zdalną – najtrudniejsze niemal za Tobą. Pozostaje zastanowić się, jak nadrobisz budowanie relacji pracując głównie online. I jaki jest poziom Twojej samokontroli gdy lodówka, słodycze i ulubiona książka są w zasięgu ręki w każdej chwili…
