Na polskim rynku pracy funkcjonuje wiele form umowy, które mogą być podstawą zatrudnienia. W niektórych branżach obserwujemy wzrost popularności współpracy na podstawie tzw. umowy B2B, która staje się alternatywą dla tradycyjnej umowy o pracę. Wiele osób staje przed dylematem, którą formę współpracy wybrać. Rozmawiając z kandydatami, widzę ich niewielką wiedzę na temat tych umów, mylenie pojęć i wiarę w popularne mity. W tym artykule postanowiłam przybliżyć obie formy zatrudnienia. Dodam jeszcze, że temat jest bardzo szeroki, obejmuje wiele niuansów, które wymagałyby całego cyklu publikacji. Celem tego artykułu jest wprowadzenie w temat, ma on stanowić dobry punkt wyjścia do dalszych rozważań. Zapraszam do lektury!
Podstawy – B2B, a umowa o pracę – czym się charakteryzują?
Umowa o pracę (UoP)
Jest umową regulowaną przez kodeks pracy. Podstawową cechą umowy o pracę jest podporządkowanie pracownika pracodawcy – wykonywanie jego poleceń w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym. Pracownik może korzystać z przywilejów i praw, jakie niesie ze sobą ta forma umowy, czyli:
- niezbywalnego prawa do wynagrodzenia oraz gwarancji minimalnego wynagrodzenia;
- płatnego urlopu w wymiarze 20 lub 26 dni rocznie – WAŻNE – niewykorzystany urlop „przechodzi” na kolejny rok (po trzech latach „przepada”);
- obowiązkowego ubezpieczenia społecznego pokrywanego częściowo ze środków pracodawcy, przekłada się to na możliwość korzystania ze świadczeń socjalnych (np. płatne zwolnienia lekarskie, urlop macierzyński i rodzicielski, odszkodowanie za wypadek w pracy i w drodze do pracy itp.);
- obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego, a w przypadku zatrudnienia w średnich i dużych organizacjach, dodatkowego planu emerytalnego (PPK lub PPE) częściowo pokrywanego ze środków pracodawcy i państwa;
- odpowiedzialności pracodawcy za prawidłowe wyliczenie wynagrodzenia, zaliczki na podatek dochodowy, czy składek zdrowotnych oraz ich zapłacenie do właściwych urzędów;
- określonego sposobu i warunków wypowiadania umowy, regulowanego okresu wypowiedzenia;
- ograniczenia ryzyka błędów. Pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę tylko w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda. Dodatkowo, odszkodowanie nie może przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody. Warto też zauważyć, że jeśli wykaże on, że należycie wykonywał swoje obowiązki, nie będzie ponosił odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę w mieniu pracodawcy.
Pamiętaj! Nie ma znaczenia sama nazwa umowy – liczą się faktyczne okoliczności, w jakich jest ona wykonywana. Art. 22 § 1¹ kp mówi jednoznacznie, że zatrudnienie, gdzie praca wykonywana jest pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę za wynagrodzeniem, jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy.
Umowa B2B(skrót od ang. business to business)
To umowa zawierana między dwoma podmiotami gospodarczymi (umowa o świadczenie usług). Jest umową regulowaną przez kodeks cywilny. Wymaga zarejestrowania działalności gospodarczej – czy to w formie spółki czy jednoosobowej firmy. Podstawową cechą tej umowy jest partnerskie traktowanie obu stron umowy – a co za tym idzie, większa swoboda w definiowaniu przedmiotu zlecenia i dużo większa odpowiedzialność (niż w przypadku UoP) po stronie usługodawcy. Umowa B2B pozwala na świadczenie usług dla kilku podmiotów jednocześnie – co zazwyczaj przekłada się na większe możliwości generowania przychodów, a także samodzielne zarządzanie czasem pracy. Kolejnym argumentem za współpracą na podstawie umowy B2B jest korzystne rozliczenie finansowe wynikające z większych możliwości optymalizacji podatku oraz obciążeń socjalnych. Przy wyborze tej formy współpracy należy jednak zastanowić się, czy jesteś w stanie sprostać wymaganiom związanym z prowadzeniem działalności, czyli:
- prawidłowemu wystawianiu faktury Vat lub bez Vat;
- prawidłowemu prowadzeniu księgowości, w tym rozliczeniu kosztów działalności gospodarczej;
- prawidłowej opłacie składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne i zaliczek na podatek (dochodowy i VAT). Za błędy w rozliczeniach odpowiada przedsiębiorca, może się to wiązać z wysokimi karami ze strony urzędu skarbowego oraz ZUS. Dopuszlalne jest powierzenie części tych obowiązków biurowi księgowemu. Wiąże się to z dodatkowymi kosztami, ale z pewnością jest to dużym ułatwieniem. Należy jednak pamiętać, że współpraca z księgowym/księgową nie zdejmuje z przedsiębiorcy odpowiedzialności za błędy w rozliczeniach!
- warto też przypomnieć, że z opłacania należności nie można zrezygnować nawet wtedy, gdy aktualnie nie ma się żadnych dochodów.
Dodatkowo ze względu na to, że płacone składki na ubezpieczenia społeczne są zazwyczaj w minimalnej wysokości, a cała odpowiedzialność za błędy w wykonaniu usługi jest na Przedsiębiorcy, pracując na podstawie tej umowy, przedsiębiorca powinien odkładać środki na: zabezpieczenie emerytalne, ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej czy możliwe przerwy w świadczeniu usług np. z powodu długotrwałej choroby.
Rozmawiając o obu formach zatrudnienia, ważne jest stosowanie odpowiednich pojęć. Zwłaszcza że pojęcia to mogą wskazywać, że zawarta umowa (niezależnie od jej nazwy) jest w rzeczywistości umową o pracę.
| Pojęcia charakterystyczne dla umowy o pracę | Pojęcia charakterystyczne dla umowy B2B (odpowiadające znaczeniu pojęciom z umowy o pracę |
| Pracodawca | Usługobiorca / Spółka A / Nazwa firmy A |
| Pracownik | Usługodawca / Spółka B / Nazwa firmy B / Kontraktor / Przedsiębiorca |
| Miejsce wykonywania pracy | – |
| Urlop wypoczynkowy | Przerwa w świadczeniu usług |
| Urlop na żądanie | Przerwa w świadczeniu usług |
| Przełożony | Usługobiorca / Zleceniodawca / Pracownik odbierający usługę |
| Stosunek pracy | – |
| Wymiar pracy, etat | (Minimalna) Liczba godzin świadczenia usług |
| Stanowisko pracy | Zakres świadczonych usług – opis |
| Regulamin płacy | – |
| Regulamin pracy | – |
| Regulamin premiowania | Warunki wypłaty dodatkowego wynagrodzenia |
| Delegacja | Koszty związane ze świadczeniem usług |
Dlaczego firmy wolą zatrudniać na podstawie umowy B2B?
Firma, która zatrudnia osoby na podstawie B2B, w stosunku do firmy zatrudniającej na podstawie umowy o pracę, zupełnie inaczej rozlicza koszty takiej współpracy. Traktuje kontraktorów jak podwykonawców/usługodawców, czyli po pierwsze: może odliczyć koszt ich wynagrodzenia od przychodów zmniejszając podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym, może odliczyć VAT i, co najważniejsze, firma jest wtedy zwolniona z kalkulacji i płacenia składek na ubezpieczenia społeczne czy zaliczek na podatek dochodowy współpracownika. Nie musi zatrudniać specjalistów prawa pracy. Dodatkowo nie obowiązują ją wymagania wynikające z Kodeksu pracy, np. zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, organizacja miejsca pracy, 40 godzinny tydzień pracy czy ewidencja czasu pracy. Warto też nadmienić, że umowę B2B można zawierać na dowolny czas i dużo łatwiej ją rozwiązać. Jest to więc elastyczna forma współpracy.
Kolejny istotny argument często pojawiający się w stosunku do firm, które zatrudniają ekspertów i gdzie jest bardzo dużo konkurencja o pracownika – przy tych samych kosztach ponoszonych przez Firmę – kontraktor otrzymuje wyższe wynagrodzenie „na rękę”. Łatwiej jest więc prowadzić negocjacje z potencjalnym usługodawcą.
Dlaczego osoby fizyczne wybierają zatrudnienie na podstawie umowy B2B?
Głównym argumentem za umową B2B jest wyższe wynagrodzenie „na rękę”. Wynika to z możliwości korzystania z różnych form opodatkowania (skala, liniowy, ryczałt) oraz niższych składek na ubezpieczenia społeczne. Prowadzący działalność gospodarczą może skorzystać z leasingu czy zaliczyć część „codziennych” wydatków w koszty działalności, co obniża podstawę opodatkowania.
Współpraca B2B, mimo dodatkowych obowiązków, które nakłada, daje ogromną swobodę działania w porównaniu z zatrudnieniem na etat, ponieważ pozwala na wykonywanie poszczególnych zadań w dowolnym miejscu i czasie. Wymaga to jednak dużej dyscypliny i dobrej organizacji czasu pracy.
Innym argumentem jest też to, że jako przedsiębiorca można wziąć udział w przetargach, można skorzystać z dotacji, czy dofinansowania na konkretne elementy związane z prowadzeniem działalności.
Tę formę współpracy wybierają też specjaliści, którzy świadczą usługi jako tzw. “freelancer”, czyli osoba, która świadczy swoje usługi osobiście i realizuje projekty na zlecenie, w dziedzinie w której się specjalizuje. Freelancer zazwyczaj współpracuje z wieloma klientami w jednym czasie i sam definiuje zakres swoich usług.
Kiedy umowa o pracę jest lepsza niż umowa B2B?
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie, zależy ona bowiem od indywidualnej sytuacji danej osoby i każdy sam musi znaleźć tę odpowiedź dla siebie. Można jednak uogólnić i podać przykłady, w których ta umowa ma korzystniejsze zastosowanie.
- dla osób wchodzących na rynek pracy do 26 roku życia – korzystne przepisy podatkowe, sprawiają, że rozliczenie finansowe obu umów (u.op i B2B) – wynagrodzenie „na rękę” jest bardzo podobne, a jednak umowa o pracę daję więcej przywilejów pracowniczych.
- dla osób, dla których ważna jest stabilność i pewność pracy i wynagrodzenia, prawo pracy dużo skuteczniej chroni prawo pracownika do wynagrodzenia niż prawo cywilne.
- dla osób starających się o kredyt. Umowa o pracę (niezależnie od wysokości zarobków) dla każdego banku jest najbardziej wiarygodnym potwierdzeniem otrzymywanego wynagrodzenia. Przedsiębiorcy, może być trudniej uzyskać kredyt bankowy nawet wtedy, gdy zarabia dwa razy więcej niż osoba robiąca to samo na umowie o pracę.
- dla osób, które nie lubią zajmować się kwestiami księgowymi/finansowymi, jest to dla nich trudne, niezrozumiałe bądź po prostu nie są na tyle systematyczne, by realizować narzucone przez prawo zobowiązania
Decyzja o formie nawiązania współpracy z nowym podmiotem/pracodawcą nie jest łatwa. Wymaga ona analizy wielu czynników, własnej sytuacji czy planów na przyszłość. Zachęcam do dogłębnego poznania tematu przed podjęciem decyzji.
Zainteresować cię może nasz artykuł o tym, jak budować relacje w zespole zdalnym.
